مقایسه تاثیر دو روش آموزش خانواده محور و بیمار محور بر نگرش و تبعیت رژیم غذایی و محدودیت مصرف مایعات در بیماران تحت همودیالیز

زمینه و هدف: یکی از موضوعات اساسی در بیماران تحت همودیالیز، تبعیت از رژیم غذایی و محدودیت مصرف مایعات می باشد. بنابراین آموزش این بیماران بسیار با اهمیت است. پژوهش حاضر با هدف مقایسه تأثیر دو روش آموزشی (بیمار محور و خانواده محور) بر نگرش و تبعیت از رژیم غذایی و محدودیت مصرف ‏مایعات در بیماران تحت همودیالیز انجام شد.  مواد و روش ها: این کارآزمایی بالینی بر روی بیماران مراجعه کننده به بخش همودیالیز بیمارستان های وابسته به دانشگاه علوم پزشکی تهران در سال 1391 انجام شد. 60 بیمار به روش مبتنی بر هدف انتخاب و به طور تصادفی در دو گروه 30 نفره آموزش به بیمار و آموزش به بیمار همراه با عضو فعال خانواده تقسیم شدند. نگرش و میزان تبعیت بیماران از برنامه غذایی و محدودیت مصرف مایعات با استفاده از پرسش نامه پژوهشگر ساخته در سه مرحله (قبل از مداخله، هفته دوم و هفته چهارم بعد از مداخله) مورد ارزیابی قرار گرفت. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار آماری spss نسخه 16 توسط آزمون های دقیق فیشر، تی مستقل، کای دو و آنالیز واریانس اندازه های تکراری انجام شد.  یافته ها: دو گروه قبل از انجام مداخله از نظر میزان تبعیت از برنامه غذایی و محدودیت مصرف مایعات اختلاف معنی داری نداشتند. در هفته دوم بعد از مداخله میزان تبعیت از برنامه غذایی در گروه خانواده محور به طور معنی داری بیشتر از گروه بیمار محور مشاهده شد (010/0 = p). نگرش مرتبط با تبعیت از رژیم غذایی و محدودیت مصرف مایعات در گروه خانواده محور در پایان هفته دوم (001/0 = p) و هفته چهارم (002/0 = p) مثبت تر از گروه بیمار محور بود. نتیجه گیری: آموزش خانواده محور بر تبعیت بیمار از رژیم درمانی مؤثرتر است. بنابراین توصیه می شود مداخلات آموزشی به صورت خانواده محور انجام گردد.